Voor EVB is inspraak en volwaardige deelname aan onze democratie voor iedereen een belangrijk onderwerp. Wij zijn van mening dat iedere Barendrechter prima in staat is om zich een mening te vormen over allerhande vraagstukken en dat Barendrechters actief betrokken moeten worden bij besluitvorming in hun gemeente. Niet slechts eens in de vier jaar bij verkiezingen, maar doorlopend. Dát is de enige manier om politiek en democratie weer dichter bij de inwoners te brengen. Onze democratie bevat diverse mogelijkheden om meer inspraak te realiseren. EVB nam op 14 januari 2020 het initiatief om de in 2006 unaniem door de raad vastgestelde regels voor het aanvragen, organiseren en stemmen bij een referendum te moderniseren; de referendumverordening. Een referendumverordening heeft aanzienlijke gevolgen voor onze democratie, waardoor het de nodige tijd vereist om een nieuwe versie vast te stellen.
Eind augustus 2020 diende VVD, na lang de hakken in het zand te houden uit weerstand tegen referenda, opmerkelijk genoeg een tegenvoorstel in. EVB vindt dit voorstel duidelijk de minder goede keuze van de twee. In deze tekst willen we uitleggen wat het EVB-initiatiefvoorstel tot modernisering van de referendumverordening tot de betere keuze maakt. In de raadsvergadering van 22 september 2020 wordt er een besluit genomen door de raad over de referendumverordening, waarbij drie grote bespreekpunten overblijven:
- Uitzonderingsgronden voor het blokkeren van referenda
In de verordening zijn er uitzonderingsgronden opgenomen, dit zijn situaties of regels waardoor een raad mag besluiten een referendum niet door te laten gaan. Een voorbeeld is dat er geen referendum gehouden mag worden over gemeentelijke belastingen. Een andere uitzonderingsgrond is de volgende: “Waarvan de raad van mening is dat dringende redenen aanleiding zijn om geen referendum te houden.” EVB is van mening dat dit een slechte uitzonderingsgrond is. Een dringende reden is ons een te algemene definitie. Wij vinden dat dit de raad te veel vrijheid geeft om referenda te blokkeren. - Referendum op initiatief van inwoners en / of raad
EVB wil enkel een referendum op initiatief van Barendrechters toestaan en niet op initiatief van de raad. Wij zijn van mening dat we als raad al veel democratische instrumenten tot onze beschikking hebben om goed beleid te vormen. Wat EVB betreft is een nieuwe referendumverordening bedoeld als gift aan de bevolking. Wij hebben vertrouwen in de democratische betrokkenheid, kennis en kunde van de Barendrechters om ons te adviseren over zwaarwegende besluitvorming. Een referendumuitslag blijft een advies over een te nemen raadsbesluit, zo staat het in de grondwet; de raad blijft uiteindelijk aan zet. De VVD wil dat een referendum mogelijk blijft op initiatief van de raad. - Meer antwoordmogelijkheden dan voor / tegen
Referenda vragen u doorgaans om voor of tegen een besluit te zijn. Er zijn zeker vraagstellingen te bedenken waar voor of tegen een goede indicatie geeft van de wil van de bevolking. Een theoretisch voorbeeld: Bent u voor of tegen openbare burgemeestersverkiezingen in Barendrecht?
Tegenwoordig is het echter niet meer nodig om referenda te beperken tot voor of tegen. In het conceptraadsbesluit wordt de mogelijkheid geboden om meerkeuzeantwoorden te geven. Dit sluit aan bij de meest recente ontwikkelingen op gebied van democratische vernieuwing. Ook wordt er op deze wijze tegemoet gekomen aan de veelgehoorde kritiek dat referenda politieke vraagstukken te zeer versimpelen tot voor of tegen. VVD wil de mogelijkheid van referenda beperken tot slechts voor/tegen-keuzes.
EVB kiest qua meerkeuzeantwoorden voor het Majority Judgement-kiessysteem. Dit systeem is een evaluatiemodel. Het meerderheidsoordeel vraagt kiesgerechtigden aan alle antwoordmogelijkheden één gewogen oordeel mee te geven. De mogelijkheden zijn: geweldig-goed-gemiddeld-matig-verschrikkelijk. Het is toegestaan om verschillende antwoordmogelijkheden hetzelfde oordeel mee te geven (bijvoorbeeld: twee of driemaal goed), maar ook om iedere antwoordmogelijkheid een verschillend oordeel mee te geven.
Een theoretisch voorbeeld, waarbij we benadrukken dat dit niet de vastgestelde mening van EVB is over dit onderwerp:
Vraagstelling: Wat moet er in Barendrecht gebeuren aangaande gemeentelijk vuurwerkbeleid?
- Antwoordoptie 1: Er moet een algeheel verbod op vuurwerk ingesteld worden (Verschrikkelijk)
- Antwoordoptie 2: De vuurwerkvrije zones moeten uitgebreid worden (Geweldig)
- Antwoordoptie 3: Het huidige vuurwerkbeleid moet worden gehandhaafd (Gemiddeld)
- Antwoordoptie 4: Alle vuurwerkvrije zones moeten worden geschrapt (Matig)
- Antwoordoptie 5: Barendrecht moet specifieke vuurwerkzones aanwijzen (Goed)
Majority Judgement (MJ) zorgt ten opzichte van voor / tegen-stemmen voor:
- meer nuance bij het uitbrengen van de stem;
- meer mogelijkheden tot duiding voor volksvertegenwoordigers;
- een hogere opkomst van kiezers;
- meer gemeenschapsgevoel;
- meer representatie van de wil van de kiezer;
- meer informatie over de inhoud van het stemgedrag van de kiezer;
- gaat tactisch stemgedrag tegen;
- stimuleert het zoeken naar breed draagvlak én;
- zorgt voor een betere weerspiegeling van de democratische wil van de verzamelde groep kiezers als geheel.
Dit leidt tot de conclusie dat Majority Judgement-stemmingen meer eerlijke, meer legitieme en meer democratische stemmingen zijn dan voor / tegen-stemmingen. Majority Judgement is zodoende een significant beter kiessysteem dan voor / tegen-stemmen. Het is tot op heden het beste kiessysteem dat ontworpen is. Een Engelstalig artikel van een van de bedenkers van Majority Judgement maakt duidelijk dat de Brexit-vraagstelling veel genuanceerder had kunnen worden gesteld, waarbij veel duidelijker zou zijn geworden wat de Britten zouden hebben gewild.
EVB gaat zich op 22 september gedurende de raadsvergadering inspannen om een maximaal resultaat te halen. We willen een goede referendumverordening die is opgesteld volgens de meest recente inzichten. Dit doen we voor meer inspraak en een sterkere democratie.
Richard Carlebur,
EVB-raadslid