Laatst kreeg ik een brief ter ondertekening voorgelegd over onze aanpak van laaggeletterdheid. De brief sloot af met een taalkundige spitsvondigheid. Er werd namelijk voorgesteld om voortaan bij behandeling van dit onderwerp te spreken over ‘taalbevordering’ in plaats van over laaggeletterdheid. Aan laaggeletterdheid zou namelijk een zeker stigma kleven. En dat zou mensen kunnen afstoten.
Het deed me denken aan de discussie over het afschaffen van het woord ‘allochtoon’, waartoe de Tweede Kamer onlangs besloot. Ook in die discussie werd ‘stigma’ erbij gehaald. Stigmatiseren is synoniem voor ‘brandmerken’ en gaat vaak gepaard met negatieve vooroordelen. Kamerlid Marcouch (PvdA) vindt dat het woord allochtoon in ieder geval geen recht doet aan wie hij is. ,,Mensen hebben meerdere identiteiten. Ik ben man, kamerlid, Marokkaans, Amsterdams enzovoort”, liet hij optekenen in de krant. Ik snap niet dat Marcouch de zwarte Pietenkwestie nog niet heeft beslecht. In zijn redeneertrant is dat namelijk heel eenvoudig: we noemen zwarte Piet voortaan gewoon Piet. Piet is man, cadeauspecialist, Spanjaard, kindervriend en acrobaat.
Ten aanzien van het woord allochtoon is De Van Dale vrij duidelijk: Een allochtoon is een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Net zoals de Van Dale helder definieert wat een man, een kamerlid en een Marokkaan is. Onze koning is overigens formeel dan ook allochtoon (Duitse vader). Onze prinsesjes zijn zelfs niet-Westerse allochtonen. Ik heb niet de indruk dat zij zich erg gestigmatiseerd voelden.
Als er al sprake is van een stigma, dan is het zaak de oorzaken van dat stigma goed in kaart te brengen. En dáár vervolgens aan te werken. Wanneer echter gekozen wordt voor een woordspelletje, werkt dat averechts. Het ruikt naar politieke correctheid en dat roept weerstand op.
Terug naar de laaggeletterdheid. Dat is een serieus maatschappelijk probleem. Ook in Barendrecht. Een laaggeletterde is minder productief, kan zich minder goed redden in de samenleving, is veelal minder sociaal en vaker ziek dan gemiddeld. Dat probleem pakken we in onze gemeente aan door extra inzet te plegen op onderwijs, door aan de slag te gaan met taalvrijwilligers, door te werken aan tijdige signalering en door specifiek aandacht voor ouderen te hebben.
Een aanpak met daden dus en niet met woorden. Ik heb de passage met de spitsvondigheid maar uit de brief geschrapt.
